Waarom een groene en klimaatbestendige tuin?

Het klimaat verandert. Het weer wordt minder stabiel. Soms gaat het hard regenen en dan is het weer lang droog. Het stedelijk watersysteem is hier niet op ingericht. Heftige regenbuien leiden tot wateroverlast. Een groene tuin is ook goed voor meer natuur in de stad, voor vogels en vlinders.

Klimaat

Het klimaat verandert, het weer wordt minder stabiel. Soms gaat het hard regenen en dan is het weer lang droog. Het stedelijk watersysteem is hier niet op ingericht. Heftige regenbuien leiden tot wateroverlast op straat en in kelders. Droogte leidt tot schade, lage grondwaterstanden en paalrot en wellicht tot drinkwaterschaarste. Doordat er meer hete dagen zullen zijn, krijgen kwetsbare personen last van hittestress.

Door het steenachtige karakter van de bebouwde kom wordt de warmte extra vastgehouden. Door de stad te vergroenen, door verharding achterwege te laten waar deze niet strikt noodzakelijk is en het aanleggen van groene daken, groene tuinen, greppels en vijvers, wordt regenwater vastgehouden en warmt de directe woonomgeving minder op. Veel groene tuinen maken een groene, beter waterbufferende en koelere stad. Bovendien zorgen groene tuinen ervoor dat de diversiteit aan planten en dieren in de stad toeneemt.

Samen kunnen we een verschil maken. Als we met z’n allen helpen om onze steden te vergroenen, zorgen we voor een klimaatbestendige, gezonde en levende stad.

Regen­bestendig

Regen
De grootste delen van de stad hebben een hard en steenachtig oppervlak: stoepen, straten, gebouwen en parkeerplaatsen. Deze laten geen regenwater door. Bijna overal wordt het regenwater verzameld in het riool. Als het hard regent, kan het riool de hoeveelheid regenwater niet aan en komt er water op straat of in de kelders te staan.

Bodem
Bij het watervriendelijk inrichten van een tuin is het belangrijk om rekening te houden met de ondergrond. De eigenschappen van verschillende grondsoorten kunnen ervoor zorgen dat bepaalde maatregelen niet verstandig zijn. Zo laat droge zandgrond makkelijk water door en is deze uitermate geschikt om het water direct te infiltreren. De dichte natte kleigrond kan geen vocht opnemen. Daardoor is kleigrond eigenlijk alleen geschikt voor bovengrondse afvoer en buffering van regenwater in de bovenste humuslaag en in bijvoorbeeld een tuinvijver.

Emmerproef
Om vast te stellen hoe goed de bodem in je tuin het water doorlaat, kun je de emmerproef doen:

Je graaft een gat van 30 x 30 x 30 cm en gooit hierin een emmer water leeg. Het is belangrijk om de proef op de plek te doen waar je bijvoorbeeld de infiltratiekratten wilt plaatsen.

  • Als het water binnen een half uur helemaal is weggelopen, heb je een goed doorlatende, zandige grond.
  • Als het meer dan vier uur duurt voordat het water weg is, is de bodem een slecht doorlatende veen- of kleigrond. De bodem is dan minder of niet geschikt voor infiltratie.

Infiltreren van regenwater
Infiltreren is het laten wegzakken van water in de bodem. Dit wordt belemmerd door het grote percentage verharding in de vorm van stoepen, straten, gebouwen en parkeerplaatsen. Deze oppervlakken laten geen regenwater door. Door de stad te vergroenen, door verharding achterwege te laten waar deze niet strikt noodzakelijk is, kan er meer water in de stad infiltreren, wat goed is voor de waterbalans.

Bufferen van regenwater
Door het aanleggen van groene daken, groene tuinen, greppels en vijvers en andere buffervoorzieningen kan het regenwater worden vastgehouden. Er ontstaat zo geen wateroverlast op straat en in kelders en water kan gebruik worden in droge periodes.

Minder hitte

Er komen meer hete zomers met meer hete dagen; kwetsbare personen, oudere en zieke mensen hebben dan last van hittestress. Het steenachtige karakter van de stad houdt de warmte extra vast.

In een natuurlijke omgeving met begroeide oppervlakken en bomen zorgen bomen voor schaduw en een lagere oppervlaktetemperatuur en luchttemperatuur. Onverhard en beplant oppervlak verdampt water. Dit is de beste koeling voor de stad. Groene daken houden de ruimtes eronder en de omgeving koel. Daarnaast helpen ook lichte kleuren van daken, gevels en straten mee de stad koel te houden. Lichte kleuren reflecteren meer zonnestraling en warmen daardoor minder op. Toepassen van buitenzonwering houdt de huizen koel. Dit kost allemaal geen energie en is beter dan het gebruik van airco’s.

Meer bio­diversiteit

De afgelopen jaren kon je lezen dat 75% van de insecten in Nederland zijn verdwenen. Vogels eten insecten en daarom zijn er nu ook minder vogels. Plagen zoals de eikenprocessierups kunnen zich makkelijk uitbreiden omdat ze minder natuurlijke vijanden hebben zoals de koolmees, pimpelmees en boomklevers. Insecten zijn ook heel belangrijk bij het bestuiven van onze gewassen; zonder insecten geen voedsel. Alles hangt met elkaar samen.

Natuur in de stad
Natuur in de stad is geen tweederangs natuur vergeleken met de natuur van ons agrarisch gebied. Integendeel, stadsnatuur is diverser dan het cultuurlandschap en vooral ook dichterbij. Dit is een verrassend idee voor mensen die denken dat natuur alleen buiten de stad waardevol is en aldaar een grotere mate aan biodiversiteit vertoont. Inmiddels leeft meer dan de helft van de mensen in de stad; dezelfde tendens lijkt te gelden voor flora en fauna.
Tegenwoordig treft men vossen, bevers en everzwijnen aan in stadsparken en in woongebieden. Wat maakt de stad zo aantrekkelijk en is er inderdaad meer leven in de stad?
Het blijkt dat de structuur van de stad, afwisseling van hoog- en laag groen en rotsformaties in de vorm van gebouwen een diversiteit aan microklimaten bewerkstelligen die zorgen voor een evenredige diversiteit aan flora en fauna. Daarnaast is de voedselarmere bodem in de stad voor de verschillende planten vergeleken met die van het agrarisch gebruikte gebied gunstiger. Minder verstoringen en minder hardrijdende auto’s en de aanwezige voedselresten zijn reden dat de stad zich tot een aantrekkelijk leefgebied voor dieren ontwikkeld heeft. De hogere temperaturen en meer beschutte plekken zijn eveneens reden voor meer flora en fauna in de stad.

Iedere vierkante meter telt. Met een groene tuin, een groen dak een groene gevel, een groene erfafscheiding en een vijver in de tuin kan je de natuur in de stad een handje helpen.

Bekijk wat jij kunt doen

Maatregel

Zorg voor een gezonde bodem

Een gezonde bodem helpt mee om wateroverlast op straat bij heftige regenbuien te voorkomen.

Lees meer

Maatregel

Plaats een regenton of regenschutting

De regenton is de meest eenvoudige manier om regenwater te benutten.

Lees meer
Alle maatregelen